مهاجرت نخبگان ورزشی: چالش‌ها و راهکارها - پرتال اصلی دانشگاه رازی
جلسه کرسی علمی – ترویجی دانشگاه رازی با عنوان "مهاجرت نخبگان ورزشی: چالش‌ها و راهکارها" برگزار شد.
در ابتدا جلسه با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید آغاز شد. سپس مدیر جلسه مقدمه‌ای را به شرح زیر ارائه نمودند: عرض سلام و احترام و خیر مقدم محضر کلیه شرکت کنندگان گرامی حاضر در جلسه و همچنین تمامی عزیزانی که به شکل مجازی در جلسه خدمت شان هستیم. همچنین خیرمقدم ویژه محضر آقای دکتر رسول فرجی عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان که به عنوان مهمان در جلسه شرف حضور دارند.
همان طور که استحضار دارید امروزه مقوله مهاجرت نخبگان علمی و ورزشی به شکل فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. نخبه در تعریف به فردی اطلاق می‌شود که دارای ویژگی‌های متمایز با سایر افراد عادی جامعه باشد. با توجه به بررسی جمیع جهات و از منظر مالی و علمی و ورزشی، هر کشور برای افراد نخبه در زمینه‌های مختلف به عنوان سرمایه‌های انسانی ارزشمند هزینه‌های بسیاری می‌کند و لذا نگهداشت چنین افرادی حتما باید با در نظر گرفتن امتیازاتی خاص برای آنان همراه باشد، چرا که در غیر این صورت می‌تواند چالش‌هایی را به وجود آورد که هزینه‌ها و عواقب گران بهایی را در پی خواهد داشت؛ لذا به دلیل اهمیت موضوع در این جلسه دکتر حسین عیدی دانشیار دانشگاه رازی به بررسی چالش‌ها و راه کار‌هایی در خصوص مهاجرت نخبگان ورزشی پرداخته که امید است برای اهالی جامعه ورزش راهگشا باشد.
در این نشست همچنین آقای دکتر رسول فرجی عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به عنوان ناقد موضوع مذکور حضور داشته و نیز خانم دکتر شیرین زردشتیان عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه رازی ناقد موضوع بوده که از بابت قبول زحمت این عزیزان کمال سپاس را دارد. افزون بر اینها، جا دارد از زحمات و تلاش‌های ارزنده آقای دکتر روح الله بهرامی دبیر کرسی‌های دانشگاه قدردانی گردد.
در ادامه به ارائه موضوع مذکور توسط دکتر حسین عیدی می‌پردازیم:
با عرض ادب و احترام و آرزوی توفیق الهی برای یکایک حاضرین در جلسه و کلیه عزیزانی که به شکل مجازی در جلسه حاضر شرکت دارند. مطالبم را آغاز می‌کنم. امروزه یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی که آثار اقتصادی و فرهنگی بر کشور‌ها دارد، پدیده مهاجرت است. مهاجرت به‌عنوان دیده‌ای جمعیتی، موردتوجه رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی است نظریات مختلفی در باب مهاجرت بیان‌شده است. هرگاه اسم مهاجرت نخبگان به میان می‌آید، بیشتر نخبگان علمی در ذهن تداعی می‌شود، درحالی‌که مهاجرت نخبگان ورزشی که نماد و سمبل یک ملت در مجامع بین‌المللی هستند، به همان اندازه می‌تواند دارای اهمیت و اثرات سوء بر کشور باشد. نخبگان ورزشی از سرمایه‌های هر کشور محسوب می‌شوند که پیشرفت‌هایی در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای آن جامعه را رقم می‌زنند. خبر مهاجرت ورزشکاران رشته‌های مختلف ورزشی همیشه تلخ است، هر چند بسیاری از آنان برای ادامه تحصیل و برخی دیگر به دلیل داشتن رقبای فراوان در رشته خود برای حضور در مسابقات المپیک یا قهرمانی قاره‌ای چاره‌ای جز لژیونر شدن برای کشور دیگری ندارند. با این وجود، همواره این رویداد موج منفی در جامعه ایجاد می‌کند و پیامد‌های فراوانی برای کشور دارد، زیرا شانگر کوچ نخبگان از وطن است. از حیث علل و زمینه‌های پدیدآورنده، پدیده مهاجرت را می‌توان نوعی «فشارسنج اجتماعی» به شمار آورد؛ به این معنا که نشان‌دهنده وجود بسیاری از آسیب‌ها، نارسایی‌ها و تنگنا‌ها در جامعه مبدأ است و باید باور داشته باشیم که مهاجرت یا فرار، یک پازل یا محصول از مجموع چالش‌ها در داخل کشور است. علاوه بر آن، پدیده مهاجرت به لحاظ پیامد‌های آن نیازمند شناسایی چالش‌ها و بررسی فرصت‌های دقیق نگهداشت آنها است. بنابراین، مهاجرت ورزشکاران و نخبگان ورزشی موضوعی است که نیازمند بررسی ابعاد آن می‌باشد. فرار اعتراضی متخصصان، قهرمانان، ورزشکاران، مدیران و مغز‌ها به خارج از مرز‌ها به دلیل آثار و پیامد‌های منفی روانی و سیاسی، اجتماعی، سوءفرهنگی و خصوصا لطمه و تخریب اعتبار و پرستیژ ملی، بسیار نگران کننده است و چالش جدی برای حال و آینده کشور به حساب می‌آید. بنا براین مطالب هدف این است چالش‌ها بررسی و راه کار‌هایی در این خصوص رائه شود.
تحلیل ارائه دهنده:
در خصوص اولویت بندی شاخص‌های نگهداشت نخبگان ورزشی، تحلیل‌ها نشان داد که عوامل اقتصادی همچون «دسترسی به فرصت‌های شغلی بهتر»؛ و «تفاوت وضعیت رفاهی کشور مبدا و مقصد»، مهم‌ترین دلایل ناتوانی در نگاهداشت نخبگان ورزشی و مهاجرت ورزشکاران هستند. عوامل حرفه‌ای (مانند دسترسی به امکانات و مربی؛ و بی برنامگی فدراسیون ها)؛ عوامل سیاسی (مانند ناکارآمدی نظام مدیریت کلان کشور؛ و نفوذ گرایش‌های سیاسی در ورزش) و عوامل اجتماعی (مانند جایگاه اجتماعی ورزشکاران؛ و تمایل به زندگی مدرن) در رده‌های بعدی قرار دارند..
مدیر جلسه ضمن تشکر از ارائه دهنده موضوع، از آقای دکتر رسول فرجی به عنوان ناقد اول دعوت به ارائه مطالب خود به عنوان ناقد می‌کند. آقای دکتر رسول فرجی دانشیار مدیریت ورزشی ضمن عرض سلام و تشکر از مسئولین دانشگاه به علت دعوت ایشان به عنوان ناقد به مطالب نقادانه خود پرداختند و نکته‌ی مهم نقد ایشان بر مطالب ارائه شده با توجه به مقوله وطن دوستی را این گونه اشاره داشتند که آیا شما می‌گویید وطن مهم است این قبول! اما ورزشکاران اتفاقا وطن را دوست دارند و، اما در قیاس با ورزشکاران و شرایط ان‌ها در سایر کشور‌ها می‌گویند ایا خود ما مهم نیستیم ولذا از ارائه دهنده خواست تا در این خصوص توضیح و راهکار ارائه نماید.
در ادامه خانم دکتر شیرین زردشتیان عضو هیات علمی دانشگاه رازی به عنوان ناقد دوم وارد بحث شدند و البته بسیاری از موارد ارائه دهنده را پذیرش و با ایشان هم نظر بودند، اما نقد مهم خود را در خصوص نابرابری جنسیتی و بانوان قهرمان ورزشکار مطرح نمود و معتقد بود به دلیل بی توجهی به قشر مهم و اثرگذار بانوان، دستگاه ورزش کشور در این خصو قصور نموده است و خواستار توضیحاتی در این خصوص گردید.
پاسخ ارائه دهنده به ناقد:
دکتر عیدی در پاسخ به سوالات ناقدین، ضمن تشکر از آنها به توضیحاتی پرداخت و در بخش راهکارها یکی از عوامل را بحث مسایل مالی ورزشکاران مطرح نمود و در این خصوص توضیخ داد که مسایل مالی تا جای خاصی اهمیت داشته، اما تحقیقات نشان داده که بحث غرور و افتخار ملی والاتر از سایر مسایل قرار داشته و مسایل دیگر را تحت الشعاع قرار داده است هرچند به نوعی توجه خاص مالی به ورزشکار نخبه را قبول داشته و به گونه‌ای در تفسیر مطلب ناقد اول همراهی دارد. اما در خصوص پرسش ناقد دوم خانم دکتر زردشتیان، ارائه دهنده ضمن قبول بحث کم توجهی به ورزش بانوان، مقایسه‌ای از دوره‌های مختلف توجه به ورزش بانوان را در چهار دوره زمانی از قبل از انقلاب تا کنون را برشمرده و این توجه را بیش از پیش دانسته البته معتقد بودند که این شرایط کافی نبوده و حتما باید توجه خاص‌تر نموده چراکه نسل ارزشمند بانوان ورزشکار مطرح هست که سلامت آنها سلامت جوامع را تضمین می‌کند.
مدیر جلسه سپس ضمن تشکر از پاسخ ارائه دهنده، از دبیر کرسی‌های دانشگاه دعوت نموده که مطالب را ارائه نمایند. آقای دکتر بهرامی دبیر کرسی‌های دانشگاه با ضمن تشکر از ارائه دهنده، ناقدین و حضار در خصوص مهاجرت نخبگان علمی و ورزشی و اهمیت آنها اشاراتی نمودند. سپس با توجه به ضیق وقت دو نفر از حاضرین (خانم ندا سرابی و آقای مهران کیهان زاده دانشجویان دکتری مدیریت ورزشی دانشگاه رازی) و یک نفر از حضار (نخبه ورزشی استان کرمانشاه) به شکل مجازی سوالاتی از ارائه دهنده مطرح نمودند که آقای دکتر عیدی با ارائه نکاتی به پاسخ لازم مبادرت نمودند.
جمع بندی: مدیر جلسه ضمن تشکر از ارائه اقای دکتر حسین عیدی در خصوص مهاجرت نخبگان ورزشی؛ چالش‌ها و راهکارها، مطالبی را خدمت حضار جمع بندب نمودند و اظهار داشتند مقوله ارائه شده از مباحث روز بوده و عوامل بسیار مهمی نظیر عوامل اقتصادی؛ حرفه‌ای؛ سیاسی؛ فرهنگی و اجتماعی در این مقوله اثر گذار بوده و می‌توان با نگاهی نو و خاص به این موضوع از هدر رفت این سرمایه‌های انسانی عظیم علمی و ورزشی جلوگیری و در نگهداشت آنها کوشش نمود و با توجه به این موضوعات و نیز واژه‌هایی نظیر انگیزه و تلاش امید و حس غرور و افتخار؛ راهبرد‌های عملیاتی را برای حفظ این سرمایه‌های مهم مرز و بوم به کار گرفت. هرچند توجه به نکات تکمیل کننده ناقدین محترم (دکتر رسول فرجی و خانم دکتر شیرین زردشتیان) و نکات کلیدی دبیر گرانقدر کرسی‌های دانشگاه (دکتر روح الله بهرامی) کار را تکمیل‌تر و، اما به عنوان چراغی روشن بر سر راه ورزش و ورزشکاران کشور عمل گرددند.
دکتر همایون عباسی – داور ارزیابی کننده و مدیر نشست
