بیستمین همایش ملی "علوم و مهندسی آبخیزداری ایران" با محوریت "آبخیزداری هوشمند" به میزبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، بیستمین همایش ملی "علوم و مهندسی آبخیزداری ایران" با محوریت "آبخیزداری هوشمند" با حضور جمعی از میهمانان داخلی و بین‌المللی، در روزهای 28 و 29 آبان ماه 1404 به میزبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی برگزار شد.

در مراسم افتتاحیه این همایش که روز 28 آبان ماه صورت گرفت؛ دکتر جمال فتح‌اللهی، رئیس دانشگاه رازی، ضمن خیرمقدم به میهمانان در سخنانی، با بیان اینکه آب و خاک، بنیان توسعه پایدار هستند، اظهار داشت: علم آبخیزداری، دانش مدیریت بهینه این دو سرمایه حیاتی است.

دکتر فتح‌اللهی از ارسال ۱۹۷ مقاله علمی به دبیرخانه همایش خبر داد و گفت: از این تعداد، حدود ۱۷۰ مقاله مورد پذیرش قرار گرفته که طی دو روز برگزاری همایش، منتخبی از آنها ارائه خواهد شد.

رئیس دانشگاه رازی بر ضرورت بهره‌گیری از اقتصاد دانش‌بنیان برای مدیریت بهینه آب و خاک تأکید و اضافه کرد: حاکمیت، فعالان اقتصادی، سازمان‌های مردم‌نهاد، رسانه‌ها و دانشگاه‌ها به عنوان بازیگران عرصه اقتصاد دانش‌بنیان، باید همراه و هم‌اندیش شوند تا گام‌های مؤثری در مسیر مدیریت یکپارچه حوزه‌های آبخیز برداشته شود.

در ادامه، دکتر حسن وحید معاون آبخیزداری و امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، در سخنانی ضمن قدردانی از میزبانی دانشگاه رازی در برگزاری این همایش، اشاره‌ای به وضعیت فعلی آبخیزداری در کشور داشت.

وی با بیان اینکه تاکنون حدود ۳۴ میلیون هکتار پروژه آبخیزداری و آبخوان‌داری در کشور اجرا شده یا در دست اجرا است، افزود: برای حدود ۲۰ میلیون هکتار دیگر مطالعات تفصیلی اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری انجام شده و آماده اجرا است. در حال حاضر در حدود ۱۲۵ میلیون هکتار در کشور امکان اجرای برنامه‌های آبخیزداری وجود دارد.

دکتر وحید با تاکید براینکه باید در حوضه آبخیزداری و آبخوان‌داری آینده‌نگری داشته باشیم، گفت: استفاده از علم روز دنیا در این حوزه یک امر ضروری است، چرا که دنیا به این سمت حرکت کرده است.

وی به بحران آب در کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر حدود ۷۵ درصد از بارش‌هایی که در کشور اتفاق می‌افتد، تبخیر و تعریق می‌شود و ۲۵ درصد این بارش‌ها در اختیار ما قرار دارد، اگر بتوانیم حدود ۱۵ درصد از آمار تبخیر و تعریق بارش‌ها را در کشور کاهش دهیم، عدد بزرگی خواهد بود که می‌تواند سفره‌های آب زیرزمینی را تقویت کرده و فرسایش خاک را کنترل کند.

معاون آبخیزداری کشور در ادامه به مهمترین بحران‌های حوضه آبخیزداری در کشور اشاره کرد و افزود: سیل، فرسایش خاک، گرد و غبار و بیابانی شدن، خشکسالی، کم آبی و تخلیه آبخوان‌ها و فرونشست زمین از جمله این بحران‌ها هستند.

وی با بیان اینکه در برنامه هفتم توسعه توجه زیادی به حوزه منابع طبیعی شده، اظهار کرد: اجرای ۲۰ میلیون هکتار آبخیزداری، کاهش ۲۰۰ درصدی کانون‌های بحرانی فرسایش بادی، مدیریت، حفظ، احیاء و توسعه مراتع در سطح ۲۰ میلیون هکتار و افزایش ضریب پوشش حفاظت از جنگل‌ها و مراتع از جمله برنامه‌های هدفگذاری شده در برنامه هفتم توسعه است. البته دولت بدون مشارکت همگانی نمی‌تواند این اهداف را محقق کند.

در ادامه، دکتر عطاء‌الله ابراهیمی رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در سخنانی، جوامع محلی را مهمترین عنصر برای مدیریت حوزه آبخیزداری در کشور دانست و اظهار داشت: در حال حاضر حدود یک میلیون خانوار در کشور به شکل مستقیم بهره‌بردار مراتع و حدود چهار تا پنج میلیون خانوار بهره‌بردار کشاورزی هستند که می‌توانند تاثیر مستقیم بر مدیریت آبخیزداری داشته باشند.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور تصریح کرد: ایران از نظر دانش بومی استفاده از منابع آبی یکی از غنی‌ترین کشورهای دنیا است و تاکنون حدود ۱۰۰ نوع فناوری و سیستم بهره برداری از زمین در کشورمان شناسایی شده است.

دکتر ابراهیمی افزود: در بحث آبخیزداری باید رویکرد مدیریتی جامع را در نظر بگیریم، این رویکرد می‌گوید که ما همه حوزه‌ها اعم از آب، خاک، پوشش گیاهی، انسان و کاربری اراضی را به صورت یک سیستم و یکپارچه ببینیم و تنها روی حاکمیت آب تمرکز نداشته باشیم. در این رویکرد روی مشارکت جوامع محلی بسیار تاکید شده، چراکه بدون مشارکت آنها امکان اجرایی شدن کامل برنامه‌ها وجود ندارد.

همچنین، مهندس جلیل بالایی، معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری کرمانشاه، در سخنانی با اشاره به بحران کم‌آبی و خشکسالی به عنوان یکی از چالش‌های جدی کشور، تأکید کرد: اگر به این باور همگانی برسیم که هر قطره آب، گوهری ارزشمند است، آنگاه برای صیانت از آن بیدریغ خواهیم کوشید.

وی با تأکید بر لزوم تغییر نگرش برای مقابله با بحران آب، تصریح کرد: تا زمانی که تمامی آحاد جامعه، منافع ملی را بر مصالح فردی ترجیح ندهند و در این مسیر همدل و همقدم نشوند، هر اندازه حکومت در مدیریت منابع آبی بکوشد، به موفقیت چشمگیری دست نخواهد یافت.

معاون استانداری کرمانشاه خاطرنشان کرد: ضروری است با تغییر نگرش عمومی، بستری فراهم آوریم تا همه مردم در مدیریت مصرف آب مشارکت کنند و به این درک برسند که حیات و توسعه کشور در گرو حفظ و حراست از همین قطره‌های آب است. تنها در این صورت است که می‌توان با عبور از این بحران، فردایی پایدار را رقم زد.

شایان ذکر است؛ دانشگاه رازی با همکاری انجمن علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، بیستمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران (آبخیزداری هوشمند) را در روزهای 28 و 29 آبان ماه 1404 با دبیری علمی دکتر سهیلا آقابیگی و دبیر اجرایی دکتر محمد خسروی در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی این دانشگاه با محورهای ذیل برگزار کرد.

- مدیریت هوشمند، جامع و یکپارچه حوزه‌های آبخیز 

- حکمرانی هوشمند و دیپلماسی آب در حوزه‌های آبخیز مرزی 

- راهکارهای هوشمند کاهش تنش‌های محیطی حوزه‌های آبخیز

- پایش و ارزیابی منابع آبخیز با فناوری‌های سنجش از دور و فتوگرامتری 

- سامانه‌های هوشمند در آمایش سرزمین و توسعه بوم‌گردی زاگرس 

- تحلیل اثرات تغییر اقلیم و کاربری اراضی بر تخریب حوزه‌های آبخیز زاگرس 

- کاربرد هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در مدیریت مخاطرات محیطی (نظیر خشکسالی، فرسایش خاک، سیلاب و آتش‌سوزی ...)

آیین اختتامیه بیستمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، روز پنجشنبه، 29 آبان‌ماه ۱۴۰۴، در دانشگاه رازی به کار خود پایان داد. این گردهمایی عالمانه، که تحت محوریت راهبردی «آبخیزداری هوشمند» برگزار گردید، با استقبال اساتید، پژوهشگران و متخصصان این عرصه مواجه شد.

در این مراسم، دکتر محمد خسروی، دبیر اجرایی همایش، با ارائه‌ گزارشی به تبیین روند کیفی برگزاری این رویداد علمی پرداخت. وی در تشریح جزئیات، به استقبال جامعه‌ دانشگاهی از فراخوان ارسال مقالات، روند دقیق داوری آثار، تعداد کمیته‌های تخصصی و نیز غنای محتوایی و کارگاه‌های آموزشی برگزار شده، اشاره کرد.

در ادامه‌، با حضور مسئولان و شخصیت‌های علمی برجسته، از مقالات برگزیده و صاحبان رتبه‌های ممتاز در مسابقه علمی همایش، با اهدای جوایز و لوح‌های سپاس، تقدیر به عمل آمد. همچنین، از زحمات اعضای کمیته اجرایی و دست‌اندرکاران برگزاری این همایش ملی، با اهدای لوح تقدیر، قدردانی شد.

در خاتمه‌ این آیین، جمع‌بندی نهایی و قرائت بیانیه‌ پایانی همایش، که حاصل گنجینه‌ای از یافته‌ها، چالش‌ها و راهکارهای ارائه شده در خلال این گردهمایی علمی بود، صورت پذیرفت. در این بیانیه، بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و رویکردهای هوشمند در مدیریت جامع و پایدار حوزه آبخیز، به‌منزله راهکاری کلیدی در مواجهه با چالش‌های پیچیده‌ منابع آب و خاک کشور، تأکید شد.

بر پایه‌ این گزارش، بیستمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، عرصه‌ای برای تبادل آراء و ارائه دستاوردهای پژوهشی نوین بود که افق‌های تازه‌ای را در مسیر تحقق اهداف توسعه پایدار در حوزه منابع طبیعی ترسیم نمود.

گزارش تصویری بیستمین همایش ملی "علوم و مهندسی آبخیزداری ایران" به میزبانی دانشگاه رازی را در ادامه ببینید: